Publikacja: Z ojczyzny do obczyzny

30 marca 2020, wprowadził(a) ot

Nakładem toruńskiego Oddziału PTL ukazała się książka Z ojczyzny do obczyzny. Doświadczenia uchodźstwa polskiego, red. Rafał Kleśta-Nawrocki, Marcin Lutomierski, Artur Trapszyc. Zachęcamy do lektury. Książkę można kupić w Sklepiku Muzeum Etnograficznego w Toruniu, Kontakt: tel.: 56 6228091 wewn. 55, e-mail: sklepik@etnomuzeum.pl. Sklepik czynny w godzinach otwarcia Muzeum (od wtorku do niedzieli).

Wychodząc z założenia, że procesowi rozszyfrowywania obcości sprzyja odwoływanie się do własnego doświadczenia, w tym wypadku doświadczenia zbiorowego Polaków, redaktorzy postanowili sięgnąć do tych zasobów – uznając, że uchodźstwo z Polski to interesujący materiał porównawczy. Przy wszelkich zastrzeżeniach, jakie mogą się tu pojawić, dotyczących choćby poszukiwania zbyt prostych analogii albo wskazywania łatwych rozwiązań, zabieg ten ma z pewnością spore walory poznawcze. Wywoływanie obrazu Polaka-uchodźcy odwraca optykę narzuconą przez bieżący rozwój wypadków. Warto spojrzeć na samych siebie jak na tych, którzy opuszczają swe strony i zmierzają w obce kraje, szukając schronienia, chleba i dachu nad głową, ale też dobrobytu, szczęścia lub przygody czy możliwości samorealizacji. Tym samym temat uchodźstwa zostaje rozszerzony do różnego rodzaju wychodźstwa, przyglądania się rozmaitym motywom wyjazdu z kraju oraz realiom życia na obczyźnie. Przedmiotem zainteresowania stają się współczesność i historia, doświadczenia zbiorowe i indywidualne, przyczyny natury ogólnej i szczegółowej, pobudki szlachetne i prozaiczne, przykłady sukcesów i porażek. Przedstawiony czytelnikowi tom zawiera propozycje rozwinięcia powyższych kwestii zarówno w formie analiz teoretycznych, jak i studiów przypadku.

Spis treści

Rafał Kleśta-Nawrocki, Marcin Lutomierski i Artur Trapszyc
Doświadczenia uchodźstwa polskiego: wprowadzenie

Część I
Urszula Lehr
Mentalna kondycja jednostki w rzeczywistości chaosu egzystencjalnego. Casus uchodźstwa niepodległościowego (Wielka Brytania)
Joanna Janiszewska
Polska społeczność w Szkocji po drugiej wojnie światowej. Badania w Edynburgu
Rafał Beszterda
Skazy na norweskim ideale
Katarzyna Nowak
„Z ludzi nie-ludzi jestem”. Przemiany tożsamościowe polskich dipisów w świetle dokumentów osobistych
Swietłana Czerwonnaja
Polacy w Moskwie (XX wiek)
Joanna Książek
Duchowy wymiar polskości – aspekty wiary, wyznania i religijności repatriantów z Kazachstanu
Marta Frączkiewicz
Migracja ludności na Warmię i Mazury pod koniec II wojny światowej oraz w pierwszych latach po jej zakończeniu
Andrzej Rataj
Z ojczyzny do obczyzny i z powrotem. Zamorskie peregrynacje Henryka Sienkiewicza

Część II
Krzysztof Marchlewicz
Kiedy powrót mógł być hańbiący… Uczestnicy Wielkiej Emigracji wobec amnestyjnych powrotów do kraju w latach 1831 – 1863
Agnieszka Laddach
Uwagi ks. prof. Janusza St. Pasierba do relacji polskich duchownych z pracy duszpasterskiej w Ameryce
Dariusz Matelski
Karol Estreicher jr (1906 – 1984) na uchodźstwie w latach II wojny światowej
Artur Trapszyc
Znad Niemna nad Wisłę. Dziwny świat ojczyzny utraconej i odzyskanej w świetle życia i twórczości Czesława Niemena
Rafał Moczkodan
„Wynarodowienie” czy „asymilacja”? Stosunek drugiej emigracji niepodległościowej do obecności w kulturze i społeczeństwach zachodnich (na przykładzie dyskusji „Kontynentów” Czy dzieci polskie wynaradawiają się?)
Tomasz Kalniuk
Dom na obczyźnie. Wspomnienia dzieci polskich z osiedla Balachadi w Indiach
Marcin Lutomierski
Doświadczenia uchodźstwa i emigracji w polskiej literaturze dla dzieci i młodzieży na obczyźnie. Rekonesans
Paulina Kowalczyk
Na marginesie emigracji. Anny Neumanowej Obrazy z życia na Wschodzie

Biogramy

Zebrane w tomie teksty stanowią panoramę historycznych i współczesnych doświadczeń uchodźczych. Większość rozdziałów ma charakter rekonesansowy, a ambicja ich autorów jest pchnąć na nowe tory badawcze zagadnienia wzbudzone przez bycie na obczyźnie. Książka jest próba odnowienia dyskursów na temat emigracyjności, która w polskim losie ma zróżnicowane i wciąż niewystarczająco przebadane oblicza. Rozległość geograficzna omawianych zjawisk jest imponująca, jakkolwiek nie są one omawiane „systemowo”, lecz często na przykładzie doświadczeń osobowych, udokumentowanych w piśmiennictwie lub (rzadziej) w historii mówionej. Ujecie ich jest interdyscyplinarne: socjologiczne, kulturoznawcze, etnograficzne, literaturoznawcze, historyczne. Każdy artykuł wzmógł moje zaciekawienie złożoną problematyka historycznej i współczesnej emigracji oraz migracji Polaków. Książka z jednej strony dostarcza dużej dawki wiedzy o różnorakich konsekwencjach uchodźstwa, a z drugiej otwiera nowe perspektywy badawcze i zachęca do pogłębienia zainicjowanych kwestii.
Z recenzji prof. dr. hab. Zbigniewa Chojnowskiego

Na tom składa się szesnaście artykułów naukowych poświęconych rożnemu ujęciu kluczowego problemu doświadczenia uchodźstwa polskiego. Ich autorami są antropolodzy kulturowi, historycy, historycy sztuki, politolodzy, socjolodzy, kulturoznawcy, literaturoznawcy. Dzięki temu otrzymujemy interdyscyplinarny ogląd problemu. […] Monografia ta może stanowić dobrą podstawę do badan porównawczych wpisujących polskie uchodźstwo w szersze zjawisko migracji w Europie. Niewątpliwie predysponują ja do tego wspomniane interdyscyplinarne podejście do problemu oraz ujecie go w długim trwaniu. Wysoki poziom naukowy monografii oraz jej znaczenie w oswajaniu Inności poprzez odwoływanie się do doświadczenia zbiorowego Polaków powodują, że zdecydowanie ja rekomenduję.
Z recenzji dr. hab. Wojciecha Piaska, prof. UMK

powrót »

Wpis z kategorii Ogłoszenie